142- معنی وحی

آنچه می گویند [که] بعد از مصطفی، صلی الله علیه و سلم، و پیغامبران، علیهم السلام، وحی بر دیگران منزل نشود، چرا نشود؟ الا آن را وحی نخوانند. معنی آن باشد که می گوید: اَلمُؤمِنُ یَنطُرُ بِنورِالله. چون به نور خدا نظر می کند همه را ببیند، اول را و آخر را، غایب را و حاضر را. زیرا از نور خدا چیزی چون پوشیده باشد و اگر پوشیده باشد، آن نور خدا نباشد. پس معنی وحی است اگرچه آن را وحی نخوانند.

شرح

-  اَلمُؤمِنُ یَنطُرُ بِنورِالله...: قسمتی از حدیث نبوی که کامل آن بدین مضمون است: اتقٌوافراسة المؤمن فانه یَنطُرُ بِنورِالله.   

                          همچو یوسف، كاو بدید اول به خواب       كه سجودش كرد ماه و آفتاب

                                         از پس ده سال، بلكه بیشتر       آنچه یوسف دیده بُد، بر كرد سر

                                     نیست آن "ینظر بنور الله"  گزاف      نور ِ ربانی بود گردون شكاف

                                      نیست اندر چشم تو آن نور، رو       هستی اندر "حس ِ حیوانی" گرو 

                                                                                                                                (مثنوی)

همچنین اشاره ایست به آیۀ 22 سورۀ زمر بدین مضمون:

آیا آنکس را که خدا برای اسلام شرح صدر (و فکر روشن) عطا فرمود که وی به نور الهی روشن است (چنین کس با مردم کافر بی نور تاریک دل یکسان است؟ هرگز نیست) پس وای بر آنان که از قساوت و شقاوت دلهاشان از یاد خدا فارغ است اینان هستند که دانسته به ضلالت و گمراهیند.


پس معنی وحی است...: این مضمون در مثنوی اینگونه آمده است:


                                         لوح محفوظ است اورا پیشوا       از چه محفوظ است؟ محفوظ از خطا

                      نی نجوم است و، نه رمل است و، نه خواب       وحی حق، والله اعلم بالصواب

                                          از پی رو پوش عامه در بیان       "وحی دل"  گویند آن را صوفیان

                               وحی دل گیرش كه منظر گاه اوست       چون خطا باشد؟ چو دل آگاه اوست

                                     مومنا، "ینظر به نور الله" شدی       از خطاها زآن سبب ایمن بُدی


- همچو یوسف، كاو بدید اول به خواب   كه سجودش كرد ماه و آفتاب

این بیت اشاره ایست به آیۀ 4 سورۀ یوسف بدین مضمون:

         اکنون متذکر شو [خواب] یوسف را که گفت:

         ای پدر در عالم رؤیا دیدم

        که یازده ستاره و خورشیدو ماه مرا سجده می کردند.