• جهان هستی و انسان
  
• مقالات فیه ما فیه
  
• در باره فیه ما فیه
  
• زندگینامه مولانا
  
• صفحه اصلی
  

            173 - حکایت ابراهیم ادهم و آهو

ابراهیم ادهم، رحمة الله علیه، در وقت پادشاهی به شکار رفته بود. در پی آهوی تاخت تا چندان که از لشکر بکلی جدا گشت و دور افتاد. و اسب در عرق غرق شده بود از خستگی، او هنوز می تاخت در آن بیابان. چون از حد گذشت، آهو به سخن آمد و روی باز پس کرد که: ما خُلِقْتَ لِهذا. تو را برای این نیافریده اند، و از عدم جهت این موجود نگردانیده اند که مرا شکار کنی. خود مرا صید کرده گیر؛ تا چه شود؟

ابراهیم چون این را بشنید، نعره زد و خودرا از اسب در انداخت. هیچ کس در آن صحرا نبود غیر شبانی. به او لابه کردو جامه های پادشاهانه مرصع به جواهر و سلاح و اسب خودرا، گفت از من بستان و آن نمد خودرا به من ده، و با هیچ کس مگوی و کس را از احوال من نشان مده. آن نمد را در پوشید و راه گرفت.

اکنون غرض او را بنگر چه بود و مقصود حق چه بود: او خواست که آهو را صید کند، حق تعالی او را به آهو صید کرد تا بدانی که در عالم آن واقع شود که او خواهد، و مراد مُلک اوست و مقصود و تابع او.

شرح (استاد قمشه ای)

 ابراهیم ادهم از بزرگان و عرفای پیشین و از مشایخ بنام صوفیان است که افسانه های بسیار در بارۀ او ساخته اند. معروف است که از شاهزادگان بلخ بود ولی در اثر حادثه ای که موجب بیداری او گردید، پادشاهی را رها کرد و سالک طریق حق گردید. این حادثه را به وجوه مختلف نقل کرده اند که مشهورترین آن همین داستان آهو است. مولانا علاوه بر اینجا در دیوان شمس نیز مکرر بدین قصه اشاره کرده است:

           روزی پسر ادهم اندر پی آهو