• جهان هستی و انسان
  
• مقالات فیه ما فیه
  
• در باره فیه ما فیه
  
• زندگینامه مولانا
  
• صفحه اصلی
  

189- قاعدۀ روزی

                              لَقَدْ عَلِمْتُ وَ مَا الْاِسْرَافُ منْ خُلُقِیْ      اَنّ الَّذی هُوَ رزْقِیْ سَوْفَ یَأتِیْنِیْ

                                            اَسْعی لَهُ یُعَنِّیْنِیْ تَطَلُّبُهُ      وَلَو جَلَسْتُ اَتَانِی لَاُ یُعَنِیَّنِی

بدرستی که من دانسته ام قاعدۀ روزی را و خوی من نیست که بگزافه دُوا دو کنم و رنج برم من بی ضرورت. بدرستی که آنچه روزی من است از سیم و از خورش و از پوشش و از نار شهوت چون بنشینم بر من بیاید. من چون می دوم در طلب آن روزی ها، مرا پر رنج و مانده و خوار می کند طلب کردن اینها، و اگر صبر کنم و بجای خود بنیشینم بی رنج و خواری بر من بیاید. زیرا روزی هم طالب من است و او مرا می کشد و چون نتوان مرا کشیدن او بیاید. چنانکه منش نمی توانم کشیدن، من می روم.

حاصل سخن اینستکه به کار دین مشغول می باش تا دنیا پس تو دَوَد. مراد ازین نشستن، نشستن است بر کار دین، اگر چه می دود. چون برای دین می دود، او نشسته است. و اگر چه نشسته است، چون برای دنیا نشسته است، او می دود. قال،علیه السّلام، مَن جَعَلّ الهُمُوْمَ هَمّاٌ وَاَحِدآٌ کفاهُ اللهُ سَائِرَ هُمُوْمِه. هر که را ده غم باشد، غم دین را بگیرد، حق تعالی آن نه را بی سعی او راست کند. چنانکه انبیا در بند نام و نان نبوده اند، در بند رضا طلبی حق بوده اند. نان ایشان بردند، و نام ایشان بردند. هرکه رضای حق طلبد، این جهان و آن جهان با پیغمبرانست و همخوابه، فَأُوْلَئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللّهُ عَلَيْهِم مِّنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاء وَالصَّالِحِينَ (با کسانی که خدا به آنها لطف و عنایت کامل فرموده یعنی با پیغمبران و صدیقان و شهیدان و نیکوکاران محشور خواهند شد – نساء – 69)، چه جای اینست؟ بلکه با حق همنشین است که: اَنَا جَلِیْسُ مَنْ ذَکَرَنِیْ. اگر حق همنشین او نبودی در دل او شوق حق نبودی، هرگز بوی گل بی گل نباشد، هرگز بوی مشک بی مشک نباشد. این سخن را پایان نیست و اگر پایان باشد، همچون سخنهای دیگر نباشد. مصراع شب رفت و حدیث ما به پایان نرسید، شب و تاریکی این عالم بگذرد و نور این سخن هردم ظاهرتر باشد چنانکه شب عمر انبیا ،علیهم السلم، بگذشت و نور حدیثشان نگذشت و منقطع نشد و نخواهد شدن.

شرح